Kwaliteitsvol wonen gaat over veel meer dan de impact van energetische en bouwkundige maatregelen voor een huis. Een échte thuis biedt over generaties heen een veilige en warme plek voor haar bewoners. Dit vraagt vaak dat zowel bewoners als bouwheren loskomen van traditionele woonvormen en bij de bouw of verbouwing van een huis, rekening houden met de verschillende noden die bewoners doorheen de tijd kunnen of zullen hebben.
Onder de toepasselijke naam geWOONtebreker, gingen de afgelopen jaren 7 gemeenten samen met IGEAN, Provincie Antwerpen en Wonen in Vlaanderen sleutelen aan hun woonbeleid.
Zeven gemeenten slaan de handen in elkaar voor traject rond ‘Wonen in de tijd’
Zeven gemeenten (Malle, Ranst, Schilde, Wijnegem, Wommelgem, Zandhoven en Zoersel) werken al een aantal jaar samen aan hun woonbeleid. Zij doen dit onder coördinatie van IGEAN en met financiering van Wonen in Vlaanderen.
In 2022 hebben de gemeenten hun samenwerking uitgebreid met een gezamenlijk geWOONtebreker-traject onder begeleiding van de provincie Antwerpen. In zo’n traject gaan de gemeenten op zoek naar oude, vastgeroeste woongewoonten die niet erg toekomstbestendig zijn. Daarmee gaan ze dan aan de slag.
Veel mensen wonen verspreid buiten de kernen van de gemeenten. Ook de oudere bevolking woont heel verspreid, vaak in oudere woningen. Deze woningen zijn dikwijls te groot geworden, voldoen niet meer aan de huidige normen en liggen ver af van winkels en andere voorzieningen. Tegelijk vinden jongeren en gezinnen soms moeilijk een geschikte en betaalbare woning in de regio.
Dit stelt zowel de inwoners als de lokale besturen voor grote uitdagingen. Niet alleen op het vlak van wonen, maar ook voor hoe wij ons verplaatsen binnen onze gemeente en hoe we onze zorg voor elkaar organiseren.
GeWOONtebreker – inwoners sensibiliseren over wijzigende woonnoden
Kwaliteitsvol wonen is een topic dat hoog op de agenda staat van heel wat inwoners én besturen.
Met de uitrol van het geWOONtebreker-traject gingen de besturen op verschillende manieren in dialoog met hun inwoners: heel direct via een online bevraging in 2022. In 2023 zorgden boeiende lezingen van experten als de Vlaams Bouwmeester Erik Wieërs ‘Van wonen naar samenwonen naar zorgen’ en professor Pascal De Decker met ‘De plek doet er toe’, voor inspiratie.
Een reizende tentoonstelling liet de inwoners op 7 locaties kennismaken met een aantal herkenbare verhaallijnen die zich soms onverwacht, vaak onvermijdelijk aandienen. We lezen het verhaal van een jong koppel met kinderen, waarbij één van de partners na een ongeluk in een rolstoel belandt, maar ook het verhaal waarbij de kinderen van een ouder koppel uit het huis zijn en de weelderige tuin een last wordt. Deze verhalen willen inwoners doen nadenken over hun huidige woonsituatie enerzijds, maar ook handvaten aanreiken om deze situatie aan te passen aan hun nieuwe (woon-)noden.
Zowel projectontwikkelaars, architecten als lokale besturen activeren
Het inspiratieboek ‘Wonen in de Tijd' dat in samenwerking met Atelier Romain werd samengesteld, vormt het sluitstuk van het project. Het omschrijft verschillende verhaallijnen voor levensloopbestendig bouwen en wonen en biedt nieuwe invalshoeken voor bestaande woonsituaties.
We hebben immers een woonaanbod nodig dat geschikt is voor jong en oud, goed en slecht te been, met of zonder kinderen,… Daarnaast is de nabijheid van winkels en andere voorzieningen in de buurt, belangrijk voor de levenskwaliteit. Ook de infrastructuur moet toegankelijk zijn voor buggy’s en rolstoelen, voldoende plaats bieden voor fietsers en voetgangers, maar zeker ook veilig en gemakkelijk begaanbaar zijn. Plekken waar mensen makkelijk kunnen samenkomen versterken het gemeenschapsgevoel en gaan eenzaamheid tegen. Behalve ruimte om elkaar te ontmoeten en te bewegen, is het ook belangrijk om ruimte te voorzien om tot rust te komen. De uitdaging in dit alles ligt erin om rekening te houden met de eigenheid van zowel de bewoners, de openbare en de privéruimtes.
De inspiratiegids is met andere woorden een onmisbaar werkinstrument om een kwalitatief woningaanbod te anticiperen in onze vergrijzende samenleving waarin mensen langer zelfstandig willen blijven wonen.
De kracht van intergemeentelijk samenwerken
Samen dingen beter doen, dat is de meerwaarde van een intergemeentelijke samenwerking. Al vóór het geWOONtebreker-traject werkten de 7 gemeenten van IVLW* Midden (Malle, Ranst, Schilde, Wijnegem, Wommelgem, Zandhoven en Zoersel) goed samen aan hun woonbeleid. IGEAN coördineert en faciliteert deze samenwerking met financiering van Wonen in Vlaanderen.
De andere gemeenten in de IGEAN-regio kunnen nu dan ook dankbaar gebruik maken van de ervaringen en bevindingen uit het traject, om zo hun woonbeleid vorm te geven.
* IVLW = Interlokale Verenigingen voor het Lokaal Woonbeleid
